هدف از نگارش این مقاله بیان ضعف ها و سستی های فرهنگی در زمینه مساجد و امور جوانان است. این مقاله انعکاس حرف دلی تنی چند از جوانان و نوجوانان همشهری خودمان است که به قول خودشان به خاطر بعضی کج سلیقه گیها و انحصارطلبی های نابجای بعضی از دست اندرکاران بعضی از مساجد از مساجد دل بریده اند و علیرغم میل باطنی خود در مسجد محل خود شرکت نمی کنند.
این جوانان علیرغم مراجعه چندباره خود و بعضی از اهالی به مسئولین ذیربط تاکنون جواب قانع کننده ای دریافت نکرده اند.
امید آنکه مسئولین مربوطه با خواندن این سطور به منظور جوانان بهتر نائل شوند.
اهمیت مسجد
قال رسول الله (ص): «ان الله تعالی، اذا انزل عاهةً من السماء على اهل الارض صرفت عن عمار المساجد» «خداوند وقتى مرضى را از آسمان بر مردم فرود آورد آن را از بانیان مساجد دور بگرداند»[1] بزرگترین و مهمترین پایگاه اسلام، مسجد است. اکنون، پس از چهارده قرن که از عمر اسلام میگذرد، هنوز هم مسجد بزرگترین سنگر و عالیترین پایگاه مبارزه با دشمنان اسلام است. امام خمینى (ره) در این زمینه میفرماید: «مساجد سنگر است، سنگرها را پر کنید» امام با ژرفنگرى و دوراندیشى خود میدانست که دشمن از تجمع در مسجد و یا خود مسجد وحشت داشته و دارند، امروز اگر میخواهیم کودکان و جوانان با خداوند انس بگیرند، از طریق مسجد است، زیرا که مسجد، مکان ذکر و دعا و قرائت قرآن است، و از طریق نماز و ذکر، انسان با خداوند انس میگیرد، و انس و الفت موجب رستگارى او میشود...
بیاییم همگى به این مکان مقدس احترام بگذاریم، و احترام هم لازمهاش این است که: اولاً، مسجد را با بهترین شکل، توسط بانیان صالح و مؤمن بنا کنیم. ثانیاً، از آن به خوبى محافظت کنیم. ثالثاً، برنامههای زیبا و جذاب و با نظم و پرمحتوا پیدا کنیم. رابعاً، امام جماعت، عادل و باتقوا، روانشناس و اسلامشناس واقعی، معتقد به ولایت فقیه و انقلاب، و خادم مسجد و با اخلاق باشد. اهل مسجد نیز همگى تمام اصول مسجد را رعایت کنند و در حرکات و رفتار و گفتار به معصومین (ع) اقتداء کنند و آنچه را که در مورد آداب مسجد بیان گردید، عمل نمایند. هنوز مساجد ما به حد ایدهآل نرسیدهاند، باید همه چیز را مد نظر قرار دهیم، تا حق مسجد را ادا کنیم. حق مسجد به این نیست فقط در آن نماز خوانده شود، نماز خواندن یکى از حقوق مسجد است، بلکه باید به تمام حقوق مسجد که در آیات الهى و احادیث معصومین (ع) مورد تأکید قرار گرفته است، عمل نمائیم. مسجد مکان ایجاد وحدت بین مسلمین و مکان رسیدگى اهل مسجد به فقرا و مستمندان و دژى مستحکم در مقابله با تهاجم فرهنگى میباشد. مسجد باید کانونى باشد براى هر گونه حرکت جنبش و سازنده اسلامى در زمینة آگاهى و بیدارى مردم، و پاکسازى محیط، و آماده ساختن مسلمانان براى دفاع از میراثهاى اسلام!
جوانان و مسجد
جوانان، کانون شور و هیجان و سرمایه آینده یک ملت هستند که در برنامه ریزیها و سیاستهای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی به توجه ویژهای نیاز دارند. نیم نگاهی به شرایط زیستی ـ غریزی، ذهنی، روانی، عاطفی، اخلاقی و دگرگونیهای دوران جوانی، ضروت در پیش گرفتن شیوه صحیح برخورد با جوانان را یادآور میشود.
هدایت و تربیت صحیح جوانان و به کارگیری نیروها و استعدادهای آنان در پیش رفت آینده کشور بسیار مؤثر است. با توجه به تلاشهای دشمن برای فاصله گرفتن جوانان از هویت فرهنگی و مذهبی، بررسی راههای گسترش و موانع دین داری و دین باوری در بین جوانان اهمیت ویژهای دارد. مسجد به عنوان پایگاهی دینی است که حضور جوانان در آن، بنیاد دینی جامعه را تقویت میکند. در این بخش با بررسی موانع حضور جوانان در مسجد، راههای جذب جوانان را بررسی میکنیم
موانع حضور جوانان در مسجد
1ـ بحران هویت دینی
2ـ تهاجم فرهنگی
3ـ روحیات و خواستههای جوان و مسجد
4ـ ناهنجاریها
5ـ دین گریزی
راههای جذب جوانان
1-امام جماعت
2ـ خانواده و دوستان
3ـ امکانات و فعالیتهای مسجد
امکانات ،فعالیتها ،سفرهای زیارتی و سیاحتی
الف) مکان و محل اردو
ب) زمان اردو
ج) مسائل حاشیهای
مجله محلی
کلاسهای آموزشی
4ـ بها دادن به جوانان
عضویت در هیئت امنا
نظر خواهی
واگذار کردن فعالیتهای مسجد به جوانان
5ـ تبلیغات دینی
6ـ حضور شخصیتهای موجه و محبوب جوانان در مسجد
7ـ نظافت و تزیین مسجد
8ـ برخوردها
9ـ بیان مباحث مورد نیاز جوانان در مسجد
10ـ تشویق
راههای جذب جوانان :
1- امام جماعت که می تواند با ایجاد ارتباط صمیمی بین جوانان آنان را جذب دین و مسجد کند.
2- خانواده و دوستان که اگر اهل مسجد باشند و فضای خانه به طور کلی با آموزشها و مفاهیم دینی آشنا باشد بر جوان اثر می گذارد.
3- امکانات فرهنگی و ورزشی برای جوانان در مسجد فراهم باشد.
4- برگزاری مسابقه ؟؟؟؟؟؟؟؟ و کم هزینه مثل مسابقه قرآن، خطاطی، نویسندگی و مسابقه های حضوری به صورت پرسش و پاسخ در مناسبتهای مذهبی و اهدای جوایز.
5- مسافرت، سبب شادابی روح و روان می شود. اردو و مسافرتهای دسته جمعی جوانان از سوی مسجد که با حضور امام جماعت، برخی از هیأت امناء و جوانان متعهد مسجدی و دیگران جوانان مسجد برگزار می شود.
6- حضور شخصیتهای موجه و محبوب جوانان.
7- نظافت و تزیین مسجد که اگر زیبا باشد، جوانان بیشتر جذب می شوند.
8- برخوردهای اهل مسجد، اگر با جوانان با احترام برخورد شود در جذب آنان مؤثر است.
9- تشویق: تشویق جوانی که در مسجد حاضر شده است باعث تداوم حضور وی می شود.
( ذکر این نکته که امام جماعت نباید فقط برای اقامه نماز به مسجد بیاید و باید یک فرد فعال با آگهی و دانش به روز باشد. هیات امناء عزیز نباید فقط و فقط به فکر قرآن خواندن و دعا خواندن خود باشند « همانگونه که در مسجد محلمان دیده می شود» و باید برای رفع کاستی های مسجد تلاش کنند . ریش سفیدان مسجد علیرغم احترام زیادی که دارند نباید مانع از فعالیت های خداپسندانه جوانان مسجدی بشوند.)